1. Khái niệm lao động khuyết tật

Lao động khuyết tật là (Người) lao động có bộ phận của cơ thể (chân, tay, cột sống...) bị khuyết tật, chức năng của cơ thể (nghe, nhìn...) bị tổn thương nên khả năng lao động của họ bị suy giảm.

Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) có Công ước số 128 (năm 1967) về trợ cấp tàn tật và Công ước 159 số (năm 1983) về tái thích ứng nghề nghiệp, việc làm cho lao động tàn tật. Một số nước có luật bảo vệ người tàn tật, trong đó có lao động tàn tật. Ở Việt Nam, lần đầu tiên chế độ lao động của người tàn tật được quy định trong Bộ luật lao động năm 1994. Để tạo điều kiện cho lao động tàn tật có việc làm, Nhà nước quy định tỉ lệ lao động tàn tật mà các doanh nghiệp phải nhận, nếu không nhận đủ tỉ lệ này, người sử dụng lao động phải đóng một khoản tiền vào quỹ giải quyết việc làm cho người tàn tật. Nhà nước khuyến khích, ưu đãi về việc vay vốn, giảm thuế... cho người sử dụng nhiều lao động tàn tật, dạy nghề cho người tàn tật. Các lao động tàn tật được giảm thời gian làm việc, nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên thì không phải làm thêm giờ, làm đêm. Người sử dụng lao động không được sử dụng lao động tàn tật làm những công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại theo danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành. Người lao động là thương binh, bệnh binh, ngoài các quyền lợi được quy định còn được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước đối với thương binh, bệnh binh.

2. Sử dụng lao động là người khuyết tật được hay không?

Căn cứ theo quy định của Luật người khuyết tật năm 2010 quy định: Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được từ chối tuyển dụng người khuyết tật có đủ tiêu chuẩn tuyển dụng vào làm việc hoặc đặt ra tiêu chuẩn tuyển dụng trái quy định của pháp luật nhằm hạn chế cơ hội làm việc của người khuyết tật; sử dụng lao động là người khuyết tật tùy theo điều kiện cụ thể bố trí sắp xếp công việc, bảo đảm điều kiện và môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật; cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao động là người khuyết tật phải thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về lao động đối với lao động là người khuyết tật.

Như vậy, doanh nghiệp có được sử dụng lao động là người khuyết tật nhưng phải thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về lao động đối với lao động là người khuyết tật.

Người khuyết tật là người bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn. Chính vì những thiệt thòi mà người khuyết tật phải gánh chịu nên Nhà nước có nhiều chính sách nhằm giúp đỡ, hỗ trợ, khuyến khích người khuyết tật. Một trong số đó là các quy định của pháp luật lao động về sử dụng người lao động khuyết tật. Cụ thể như sau:

* Chính sách chung của Nhà nước đối với lao động là người khuyết tật:

– Nhà nước bảo trợ quyền lao động, tự tạo việc làm của người lao động là người khuyết tật; có chính sách khuyến khích, ưu đãi phù hợp đối với người sử dụng lao động trong tạo việc làm và nhận người lao động là người khuyết tật vào làm việc theo quy định của pháp luật về người khuyết tật.

* Sử dụng lao động là người khuyết tật

– Người sử dụng lao động phải bảo đảm về điều kiện lao động, công cụ lao động, an toàn, vệ sinh lao động và tổ chức khám sức khỏe định kỳ phù hợp với người lao động là người khuyết tật.

– Người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến của người lao động là người khuyết tật khi quyết định những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của họ.

* Các hành vi bị nghiêm cấm khi sử dụng lao động là người khuyết tật

– Sử dụng người lao động là người khuyết tật nhẹ suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, trừ trường hợp người lao động là người khuyết tật đồng ý.

– Sử dụng người lao động là người khuyết tật làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành mà không có sự đồng ý của người khuyết tật sau khi đã được người sử dụng lao động cung cấp đầy đủ thông tin về công việc đó.

3. Dạy nghề đối với người khuyết tật

– Nhà nước bảo đảm để người khuyết tật được tư vấn học nghề miễn phí, lựa chọn và học nghề theo khả năng, năng lực bình đẳng như những người khác.

– Cơ sở dạy nghề có trách nhiệm cấp văn bằng, chứng chỉ, công nhận nghề đào tạo khi người khuyết tật học hết chương trình đào tạo và đủ điều kiện theo quy định của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề.

– Cơ sở dạy nghề tổ chức dạy nghề cho người khuyết tật phải bảo đảm điều kiện dạy nghề cho người khuyết tật và được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật.

– Người khuyết tật học nghề, giáo viên dạy nghề cho người khuyết tật được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.

4. Việc làm đối với người khuyết tật

– Nhà nước tạo điều kiện để người khuyết tật phục hồi chức năng lao động, được tư vấn việc làm miễn phí, có việc làm và làm việc phù hợp với sức khỏe và đặc điểm của người khuyết tật.

– Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được từ chối tuyển dụng người khuyết tật có đủ tiêu chuẩn tuyển dụng vào làm việc hoặc đặt ra tiêu chuẩn tuyển dụng trái quy định của pháp luật nhằm hạn chế cơ hội làm việc của người khuyết tật.

– Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao động là người khuyết tật tùy theo điều kiện cụ thể bố trí sắp xếp công việc, bảo đảm điều kiện và môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật.

– Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao động là người khuyết tật phải thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về lao động đối với lao động là người khuyết tật.

– Tổ chức giới thiệu việc làm có trách nhiệm tư vấn học nghề, tư vấn và giới thiệu việc làm cho người khuyết tật.

– Người khuyết tật tự tạo việc làm hoặc hộ gia đình tạo việc làm cho người khuyết tật được vay vốn với lãi suất ưu đãi để sản xuất kinh doanh, được hướng dẫn về sản xuất, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm theo quy định của Chính phủ.

* Cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng nhiều lao động là người khuyết tật

Cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật được hỗ trợ cải tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật; được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn với lãi suất ưu đãi theo dự án phát triển sản xuất kinh doanh; được ưu tiên cho thuê đất, mặt bằng, mặt nước và miễn, giảm tiền thuê đất, mặt bằng, mặt nước phục vụ sản xuất, kinh doanh theo tỷ lệ lao động là người khuyết tật, mức độ khuyết tật của người lao động và quy mô doanh nghiệp.

* Chính sách nhận người khuyết tật vào làm việc: Nhà nước khuyến khích cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp nhận người khuyết tật vào làm việc. Doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động là người khuyết tật được hưởng chính sách ưu đãi.

– Doanh nghiệp sử dụng từ 10 người khuyết tật làm việc ổn định:

+ Hỗ trợ kinh phí cải tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Mức hỗ trợ theo tỷ lệ người khuyết tật làm việc ổn định tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, mức độ khuyết tật của người lao động và quy mô của cơ sở sản xuất, kinh doanh theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) quyết định mức kinh phí hỗ trợ cải tạo điều kiện, môi trường làm việc cho cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật;

+ Vay vốn ưu đãi theo dự án phát triển sản xuất kinh doanh từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Điều kiện vay, thời hạn vay, mức vốn vay và mức lãi suất vay thực hiện theo quy định hiện hành áp dụng đối với dự án vay vốn giải quyết việc làm;

– Cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp sử dụng từ 10 người khuyết tật làm việc ổn định:

Hỗ trợ kinh phí cải tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Mức hỗ trợ theo tỷ lệ người khuyết tật làm việc ổn định tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, mức độ khuyết tật của người lao động và quy mô của cơ sở sản xuất, kinh doanh theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) quyết định mức kinh phí hỗ trợ cải tạo điều kiện, môi trường làm việc cho cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng từ 30% tổng số lao động trở lên là người khuyết tật;

5. Trách nhiệm của doanh nghiệp khi sử dụng người lao động khuyết tật

Đảm bảo điều kiện lao động phù hợp với người khuyết tật về điều kiện lao động, công cụ lao động, an toàn lao động, vệ sinh lao động phù hợp với người khuyết tật và thường xuyên chăm sóc sức khỏe của họ bằng việc tổ chức khám sức khỏe định kỳ ít nhất 06 tháng/lần theo quy định của Bộ luật lao động năm 2019

Phải tham khảo ý kiến lao động khuyết định khi quyết định chính sách liên quan đến họ, trong trường hợp vi phạm sẽ bị phạt từ 1 – 15 triệu đồng, đồng thời, buộc thực hiện theo đúng quy định nêu trên.

Không phân biệt người lao động khuyết tật với người lao động khác, trong trường hợp vi phạm, bị xử phạt từ 3 – 5 triệu đồng.

Không được sử dụng lao động khuyết tật làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm: doanh nghiệp được sử dụng với trường hợp suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm. Ngoài ra, không được làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại theo danh mục do Bộ lao động thương binh và xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành.

Trong trường hợp vi phạm sẽ bị phạt từ 1 – 15 triệu đồng, đồng thời, buộc thực hiện theo
đúng quy định nêu trên.

Bố trí cho người lao động khuyết tật được nghỉ phép năm 14 ngày áp dụng đối với người lao động khuyết tật có đủ 12 tháng làm việc.

1. The concept of disabled workers

Disabled worker means a worker whose body part (legs, arms, spine...) is disabled, and the body's functions (hearing, seeing...) are damaged, so his or her ability to work is reduced.

The International Labor Organization (ILO) has Convention No. 128 (in 1967) on disability benefits and Convention No. 159 (in 1983) on occupational rehabilitation and employment for disabled workers. Some countries have laws that protect disabled people, including disabled workers. In Vietnam, for the first time, the working regime of disabled people was stipulated in the Labor Code 1994. In order to create favorable conditions for disabled workers to have jobs, the Government regulates the percentage of disabled workers that enterprises must receive,if this rate is not enough, the employer must contribute an amount to the fund to create jobs for the disabled. The Government encourages and gives incentives in terms of loans, tax reduction, etc., for employers of many disabled workers, and vocational training for disabled people. Disabled workers are entitled to a reduction in working time. If their working capacity is reduced by 51% or more, they are not required to work overtime or night work. Employers are not allowed to employ disabled workers to do heavy and dangerous jobs or to be exposed to hazardous substances according to the list promulgated by the Ministry of Labor, War Invalids and Social Affairs and the Ministry of Health. Employees who are wounded and sick soldiers, in addition to the prescribed benefits, are also entitled to the Government's preferential regime for war invalids and sick soldiers.

2. Is it okay to employ disabled people?

Pursuant to the provisions of the Law on Persons with Disabilities 2010 stipulating: Agencies, organizations, enterprises and individuals may not refuse to recruit persons with disabilities who meet the recruitment criteria to work or set recruitment criteria. illegal use in order to limit the working opportunities of people with disabilities; employ people with disabilities, depending on specific conditions, arrange work arrangements, ensure suitable working conditions and environment for people with disabilities; Agencies, organizations, enterprises and individuals that employ people with disabilities must fully comply with the provisions of the law on labor for employees with disabilities.

Therefore, enterprises may use employees with disabilities but must fully comply with the provisions of the law on labor for employees with disabilities.

A person with a disability is a person who has a defect in one or more body parts or a functional impairment manifested in the form of a disability, causing difficulties in working, living and studying. Because of the disadvantages that people with disabilities have to endure, the Government has many policies to help, support and encourage people with disabilities. One of them is the provisions of the labor law on the employment of disabled workers. As follows:

* General policy of the Government towards employees with disabilities:

- The Government protects the labor rights and self-employment of workers with disabilities; adopt appropriate incentive and incentive policies for employers in creating jobs and accepting employees with disabilities to work in accordance with the law on people with disabilities.

* Employing people with disabilities

– Employers must ensure working conditions, working tools, occupational safety and health, and organize periodical health check-ups suitable for employees with disabilities.

– Employers must consult employees with disabilities when deciding on issues related to their rights and interests.

* Prohibited acts when employing disabled people

– Employing employees who are mildly disabled with a working capacity decrease of 51% or more, severely disabled or particularly severely disabled, to work overtime or work at night, unless the disabled employee agrees.

– Employing disabled employees to do heavy, hazardous and dangerous jobs according to the list promulgated by the Minister of Labor, War Invalids and Social Affairs without the consent of the disabled after information about the job has been provided by the employer.

3. Vocational training for people with disabilities

- The Government ensures that people with disabilities receive free vocational training counseling, selection and vocational training according to their abilities and abilities equally as other people.

- Vocational training establishments are responsible for granting diplomas, certificates, and recognizing training occupations when people with disabilities have completed their training programs and fully satisfy the conditions prescribed by the heads of the state management agencies in charge of vocational training.

- Vocational training establishments that organize vocational training for the disabled must ensure the conditions for vocational training for the disabled and enjoy preferential policies as prescribed by law.

- The disabled who learn jobs, and vocational teachers for people with disabilities are entitled to regimes and policies as prescribed by law.

4. Employment for people with disabilities

- The Government creates conditions for the disabled to restore their working function, receive free job counseling, get a job and work in accordance with the health and characteristics of the disabled.

- Agencies, organizations, enterprises and individuals must not refuse to recruit the disabled who meet the recruitment criteria to work or set recruitment standards in contravention of law in order to limit employment opportunities of the disabled

- Agencies, organizations, enterprises and individuals employing persons with disabilities shall, depending on specific conditions, arrange work arrangements, ensure suitable working conditions and environment for the disabled.

- Agencies, organizations, enterprises and individuals that employ the disabled must fully comply with the provisions of the law on labor for employees with disabilities.

– Job placement organizations are responsible for providing vocational training, counseling and job placement for the disabled.

- The disabled who create jobs for themselves or households that create jobs for the disabled are entitled to loans at preferential interest rates for production and business, and are guided on production, technology transfer, and product consumption support according to the Government regulations.

* Production and business establishments that employ a lot of disabled people

Production and business establishments employing 30% or more of the total number of employees who are disabled are supported to improve working conditions and environments suitable for people with disabilities; exempt from corporate income tax; loans at preferential interest rates according to production and business development projects; to be given priority to lease land, premises, water surface and exempt or reduce rent of land, premises and water surface in service of production and business according to the proportion of employees who are disabled and the degree of disability of the employee and the enterprises size.

* Policies on accepting people with disabilities to work: The Government encourages agencies, organizations and enterprises to accept people with disabilities to work. Enterprises that employ a lot of disabled employees are entitled to preferential policies.

– Enterprises employing 10 or more people with disabilities who are working stably:

+ Funding for improvement of working conditions and environment suitable for people with disabilities according to regulations of the Ministry of Labor, War Invalids and Social Affairs. The level of support is based on the percentage of people with disabilities who work stably at production and business establishments, the degree of disability of the employees and the size of the production and business establishments according to the Prime Minister's regulations.
Presidents of People's Committees of provinces and centrally run cities (hereinafter referred to as provincial People's Committees) shall decide on funding levels to support the improvement of working conditions and environment for production and business establishments that employ 30% or more of the total number of employees who are disabled.

+ Preferential loans for production and business development projects from the Bank for Social Policies. Loan conditions, loan term, loan amount and loan interest rate comply with current regulations applicable to loan projects for job creation;

– Administrative agencies, non-business units employing 10 or more people with disabilities to work stably:

Provide financial support to improve working conditions and environment suitable for people with disabilities according to regulations of the Ministry of Labor, War Invalids and Social Affairs. The level of support is based on the percentage of people with disabilities who work stably at production and business establishments, the degree of disability of employees and the size of production and business establishments according to regulations of the Prime Minister.

Presidents of People's Committees of provinces and centrally run cities (hereinafter referred to as provincial People's Committees) shall decide on funding levels to support the improvement of working conditions and environment for production and business establishments. enterprises employing 30% or more of the total number of employees who are disabled;

5. Responsibilities of enterprises when employing disabled workers

Ensure suitable working conditions for the disabled in terms of working conditions, working tools, occupational safety and hygiene suitable for disabled workers, and regularly take care of their health by organizing Periodic health check-ups at least every 6 months in accordance with the provisions of the Labor Code 2019.

In case of violation, employees must be consulted when deciding on policies related to them. In case of violation, they will be fined from 1 to 15 million VND, and at the same time, forced to comply with the above regulations.

Without distinguishing workers with disabilities from other workers, in case of violation, the employers will be fined from 3 to 5 million VND.

Disabled workers are not allowed to do heavy, hazardous or dangerous jobs: enterprises are allowed to use in case of working capacity decrease from 51% or more to work overtime or work at night. In addition, do not do heavy, hazardous, dangerous jobs or come into contact with toxic substances according to the list promulgated by the Ministry of Labor, War Invalids and Social Affairs in coordination with the Ministry of Health.

In case of violation, the employers will be fined from 1 to 15 million VND, and at the same time, forced to comply with the above regulations.

Arrange for disabled employees to be entitled to 14 days of annual leave, applicable to disabled employees with full 12 working months.